Senin, 16 Mei 2011

PNTL: hosi 2000 to’o 2011

 

Polísia Nasionál Timor-Leste nian (PNTL) kompleta ninia ezisténsia tinan sanulu resin ida iha loron 27 fulan Marsu. Loron ne’e marka ho komemorasaun iha Palásiu Governu nian, iha Díli, no iha importánsia partikulár ba instituisaun nasionál nian ne’e, tanba iha loron ne’e mós mak instutuisaun ne’e simu fali podér ezekutivu seguransa nasionál nian, ne’ebé, husi kedan tinan 2006 Polísia Nasoens Unidas nian (UNPOL) mak kaer. “Aniversáriu iha loron 27 fulan Marsu ne’e, marka eventu rua ne’ebé importante tebes ba ita. Uluk liu aniversáriu ne’e rasik, ne’ebé sai hanesan momentu reflesaun nian, sai hanesan oportunidade ida atu ita halo avaliasaun ba knaar ne’ebé PNTL  hala’o ona. Tuir fali, iha aniversáriu ida ne’e mak halo UNPOL entrega podér ba ita nia Polísia”, afirma Sekretáriu Estadu Seguransa nian, Francisco Guterres, iha entrevista ba programa Rádiu Timor-Leste “Adeus Konflitu, Benvindu Dezenvolvimentu”.
PNTL, ne’ebé UNTAET (Adminitrasaun Tranzitória Timor-Leste nian husi Nasoens Unidas) mak harii iha tinan 2000, buras nafatin no estabelese-an neneik tebes no ladún regulár, tanba ne’e, nia presiza tulun husi rai-li’ur atu garante seguransa iha rai-laran. Iha fulan Dezembru tinan 2002, fulan hitu hafoin restaurasaun independénsia nian,  presiza intervensaun  forsa militár internsionál nian husi Misaun  Nasoens Unidas nian ne’ebe mai iha Timor-Leste atu estabelese fila-fali orden públika.
Iha tinan 2004, PNTL asume ninia  funsaun, sai hanesan forsa polisiál únika ne’ebé sai hanesan responsável ba seguransa rai-laran País ne’e nian. Hafoin liu tiha tinan rua ne’ebé ho estabilidade ida ne’ebé bele dehan dia’k ona, maibé iha fulan Abríl tinan 2006,  krize mosu fila-fali iha nasaun foun ida ne’e. Ukun na’in timor oan sira tenke husu fila-fali tulun husi Organizasaun  Nasoens Unidas nian (ONU). ONU mak asume fali responsabilidade seguransa nian, nune’e PNTL depende de’it ba UNPOL.
Iha tinan 2008, ho situsaun ne’ebé estável ona, hahú halo planu tranferénsia nian atu nune’e transferénsia ne’e bele la’o ho di’ak no metin. Iha tempu ne’ebé operasionál sira simu formasaun, Governu organiza fila-fali Polísia,  hodi halo mós aprovasaun ba Lei-Orgánika foun ida no Rejime Karreira nian ne’ebé  própriu duni ba sira nia karaterístika sira.
Nune’e, iha tinan 2009, PNTL hahú, tuir faze, asume fila-fali garantia seguransa rai-laran País ne’e nian. Unidade dahuluk ne’ebé rekupera ninia funsaun sira mak Komando Distritu Lautén nian. Tuir fali mak Oekuse Ambenu no Manatutu,  no nune’e nafatin to’o Komandu Distritál hotu-hotu país nian.  Transferénsia totál podér ezekutivu seguransa nian husi UNPOL ba PNTL remata iha Dili, iha komemorasaun da-11 Polísia Nasionál nian, iha loron 27 fulan Marsu tinan 2011.
Sekretáriu Estadu Seguransa nian konsidera katak ida ne’e hanesan “dezafiu ne’ebé Polísia sei hasoru, liuliu, iha futuru. Ita hatene katak ita sei iha problema balu ne’ebeé ita presiza rezolve maibé ha’u fiar metin katak PNTL sei halo servisu di’ak liután”.


Tidak ada komentar:

Posting Komentar