MALIANA-Afeitasaun mudansa klimatika kria estragus barak. Udan tuun demais liu. Estraga luron no ponte, mota estraga hare iha natar, estraga aihan iha to’os, rai monu no dodok iha fatin-fatin. Dezastra bar-barak ne’e kria terus no susar ba populasaun iha teritoriu tomak.
Agrikultor barak mak gagal panen tamba dezastra naturais. I oras nee dadaun kumesa sente ona menus aihan. Aldea balu iha Ainaro kumesa han kumbili, iha Manatuto han akar, aldea balu iha Suku Leo Lima (Sub Distritu Balibo) mos kumesa fai akar hodi han. Bele dehan, fulan hira mai nee, populasaun barak sei infrenta menus aihan.
Maibe iha area tertentu, liliu ba area ne’ebe iha natar luan hanesan Maliana no Uatolari parte tasi ibun, sei ladun hetan susar. Maske ba area to’os, sira la konsege halo to’os tamba udan lafo tempu halo to’os, maibe sira hetan progresu diak ba natar. Prujemplu hanesan, area natar Maliana no Uatolari, tinan ida ne’e sira nia produsaun hare injeral hatudu rezultadu diak. Iha Maliana, Tunubibi no Memu, sira la uza bee husi irigasaun hodi halai natar maibe uza deit udan been. Ho udan been nee, sira utiliza hotu sira nia natar. I hare ne’ebe sira kuda, hatudu duni rezultadu diak. Kompara ho tinan kotuk, tinan ida ne’e, sira sei hetan hare barak.
Armando Maia de Araujo (agrikultor husi Aldeia Raifun Vila, Suco Raifun), Maliana, ba STL iha Raifun, Quarta (27/4) hateten, tinan ida nee kuazé natar hotu-hotu sira kuda hare, i hotu-hotu hatudu rejultadu diak. “Kom para ho tinan kotuk, tinan ida nee, ami ha’re rejultadu hare diak, i ami fiar bele sufsiente ba ami nia nesesidade,” afirma Maia.
Ho potensia ne’ebe iha, katak Maia, sira espera governu bele ajuda tan hand tractor ba agrikultor natar Maliana. I sira sente katak, hand tractor (kuaze 10 resin) ne’ebe simu husi governu iha 2010 no 2011, seidauk sufsiente ba sira hodi halai natar.
“Defikuldade ba ami traktor. Kuandu tempo fila rai, traktor ne’ebe ajuda husi governu, ami sente seidauk sufsiente tamba agrikultor ne’ebe inklina a’an ba grupo-grupo, ninia membru barak liu. Tan nee sempre hadau malu hodi halai natar,” nia dehan.
Paulina de Jesus (agrikultor natar) dehan, ho potensia hare ne’ebe sira iha, sira la sente ona difikuldade hanesan fos tamba sira nia hare hatudu rejultadu diak. “ Agora dadauk ne’e ami nia haree bele sufsiente ona ba ami maibé atú halaó ami nia moris, lahanesan iha tinan uluk nian,” nia esplika.
Tuir nia dala barak sira produs ona sira nia haree ne’ebe sira kuda kuazé natar hectares barak maibé rejultadu ne’ebe sira faan iha merkado ria ne’e mak ladun fo rendimentu ne’ebe diak, tamba sira faan tuir kilo grama.
Nune’e mós, Faustino Dos Santos (Juventude Distritu Bobonaro), hateten katak dadauk ne’e kuandu sira kompara haree iha tinan kotuk ho tinan agora ne’e, tinan ida ne’e liu fali tinan kotuk nian, tamba ne’e mak tuir nia povú liu-liu iha Distritu Bobonaro nian dala ruma sei la infrenta hamlaha.
“ tinan ne’e produsaun haree kompara tinan kotuk bele sufsiente ona tamba ne’e povú sei la infrenta hamlaha, liu-liu iha distritu ida ne’e,” nia aumenta.
Justino Tilman (Juventude), hateten katak nia parte sente kontente tamba iha tinan kotuk dala barak povú hamlaha tamba mudansa klimatika, maibé tinan ida ne’e povú sente la dun hamlaha tamba produsaun haree tinan ne’e iha rejultadu ne’ebe diak.
Ho ida ne’e, nia hatútan katak, Governu Tinan ne’e Governu bele redus ona sira nia ajudamentu ba povú, liu-liu ba parte mudansa klimatika nian atú nune’e bele haree fali programa sira seluk ne’ebe iha relasaun mós ho povú sira seluk.
Tuir observasaun STL iha terenu hatúdu katak, produsaun haree iha Distritu Bobonaro nian, kuazé natar hectares barak mak utilija ona no iha rejultadu ne’ebe diak, tamba ne’e iha kuazé loron tomak sira sempre halo hotu sira nia tempo iha Natar laran liu-liu ba sira nia haree. Pri
Maibe iha area tertentu, liliu ba area ne’ebe iha natar luan hanesan Maliana no Uatolari parte tasi ibun, sei ladun hetan susar. Maske ba area to’os, sira la konsege halo to’os tamba udan lafo tempu halo to’os, maibe sira hetan progresu diak ba natar. Prujemplu hanesan, area natar Maliana no Uatolari, tinan ida ne’e sira nia produsaun hare injeral hatudu rezultadu diak. Iha Maliana, Tunubibi no Memu, sira la uza bee husi irigasaun hodi halai natar maibe uza deit udan been. Ho udan been nee, sira utiliza hotu sira nia natar. I hare ne’ebe sira kuda, hatudu duni rezultadu diak. Kompara ho tinan kotuk, tinan ida ne’e, sira sei hetan hare barak.
Armando Maia de Araujo (agrikultor husi Aldeia Raifun Vila, Suco Raifun), Maliana, ba STL iha Raifun, Quarta (27/4) hateten, tinan ida nee kuazé natar hotu-hotu sira kuda hare, i hotu-hotu hatudu rejultadu diak. “Kom para ho tinan kotuk, tinan ida nee, ami ha’re rejultadu hare diak, i ami fiar bele sufsiente ba ami nia nesesidade,” afirma Maia.
Ho potensia ne’ebe iha, katak Maia, sira espera governu bele ajuda tan hand tractor ba agrikultor natar Maliana. I sira sente katak, hand tractor (kuaze 10 resin) ne’ebe simu husi governu iha 2010 no 2011, seidauk sufsiente ba sira hodi halai natar.
“Defikuldade ba ami traktor. Kuandu tempo fila rai, traktor ne’ebe ajuda husi governu, ami sente seidauk sufsiente tamba agrikultor ne’ebe inklina a’an ba grupo-grupo, ninia membru barak liu. Tan nee sempre hadau malu hodi halai natar,” nia dehan.
Paulina de Jesus (agrikultor natar) dehan, ho potensia hare ne’ebe sira iha, sira la sente ona difikuldade hanesan fos tamba sira nia hare hatudu rejultadu diak. “ Agora dadauk ne’e ami nia haree bele sufsiente ona ba ami maibé atú halaó ami nia moris, lahanesan iha tinan uluk nian,” nia esplika.
Tuir nia dala barak sira produs ona sira nia haree ne’ebe sira kuda kuazé natar hectares barak maibé rejultadu ne’ebe sira faan iha merkado ria ne’e mak ladun fo rendimentu ne’ebe diak, tamba sira faan tuir kilo grama.
Nune’e mós, Faustino Dos Santos (Juventude Distritu Bobonaro), hateten katak dadauk ne’e kuandu sira kompara haree iha tinan kotuk ho tinan agora ne’e, tinan ida ne’e liu fali tinan kotuk nian, tamba ne’e mak tuir nia povú liu-liu iha Distritu Bobonaro nian dala ruma sei la infrenta hamlaha.
“ tinan ne’e produsaun haree kompara tinan kotuk bele sufsiente ona tamba ne’e povú sei la infrenta hamlaha, liu-liu iha distritu ida ne’e,” nia aumenta.
Justino Tilman (Juventude), hateten katak nia parte sente kontente tamba iha tinan kotuk dala barak povú hamlaha tamba mudansa klimatika, maibé tinan ida ne’e povú sente la dun hamlaha tamba produsaun haree tinan ne’e iha rejultadu ne’ebe diak.
Ho ida ne’e, nia hatútan katak, Governu Tinan ne’e Governu bele redus ona sira nia ajudamentu ba povú, liu-liu ba parte mudansa klimatika nian atú nune’e bele haree fali programa sira seluk ne’ebe iha relasaun mós ho povú sira seluk.
Tuir observasaun STL iha terenu hatúdu katak, produsaun haree iha Distritu Bobonaro nian, kuazé natar hectares barak mak utilija ona no iha rejultadu ne’ebe diak, tamba ne’e iha kuazé loron tomak sira sempre halo hotu sira nia tempo iha Natar laran liu-liu ba sira nia haree. Pri
Tidak ada komentar:
Posting Komentar