Selasa, 22 Maret 2011

Ema Nain 785 Simu Ona BI

Posting Husi : Miro nascimento
Maliana–Conservador ba Conservatorio Registo Civil Distrito Bobonaro, Nelson de Carvalho Pinto hatete, hahu fulan 24 janeiro to’o loron 8 fulan marco 2011 sira entrega ona 785 Bilete da Identidade (BI) ba sidadaun Timor Leste  mak ejiste iha Timor Leste especial  Distrito Bobonaro.
 “Hahu registo iha loron 24 fulan janeiro to’o loron 8 marco ne’e komunidade mak simu ona bilete identidade hamutuk ema nain 785.  Husi numero total mak simu ona bilete de identidade ne’e, mane ema nain 495 no feto ema nain 290.  Ba ema nain 330 sei prosesu hela iha Conservatorio registo civil,” Nelson hatete foin lalais ne’e ne’e iha ninia servisu fatin Maliana. 
Conservador ba conser vatorio ne’e hatete, makina komputador ho progr ama on line mak uza hodi trata dokumentos ba komunidade  dala barak avaria iha fatin balu afekta to’o Distrito Bobonaro. Tamba ne’e, funsio naris conservatorio registu,  sempre uza makina ho konsiencia no kuidadu liu.
Nelson hatete, etapa pere meiro remata iha loron 25 fulan marco, conservatorio registo civil fo prioridade liu, ba  funcionaris publiko, sidadun sira mak serviso iha agensia inter nasional no ONG mak ejiste iha Distrito Bobonaro. Tamba, funsionaris hirak ne’e,  dificil atu husik sira nia serviso hodi trata dokumentos ho formatura iha idificio conservatorio durante tempo naruk.
Durante besik fulan rua, loro-loron sira sempre esforso atende  ema barak mak trata sira nia dokumentos atu hetan kartaun bileti identidade. Governo determina ona kartaun billeted identidade mak sai hanesan dokumentos legal hodi uza fali  trata sira seluk. Tamba, kartaun ne’e, sai identidade nasional nudar sidadaun nasaun soberania sira seluk.
Ema sidadaun iha nasaun soberania Timor Leste  iha direitu atu hetan identidade rasik bazeia lei. Tamba ne’e, Conservatorio registo  civil atende ema hotu mak loro-loron mai iha serviso fatin. Durante ne’e sidadaun Timor Leste ida atu rai liur sempre difikulta kona ba bileti de identidade. Tamba, sidadaun Timor Leste rasik, kaer kartaun electoral mak sai hanesan identidade nasional.    
Nelson hatete, bilete da identidade hanesan dokument us legal ida mak governo hasai ba komunidade. Tamba, liu husi bilete da identidade hatudu ema sidadaun ida –idak nia identida de nudar ema sidadaunn Timor Leste. BI sai dokumentos vale, quando atu trata dokumentos sira seluk mak presiza iha tempo oin mai.
Conservatorio registo civil mos ba oin sei halo programa mobail hodi registo ba komunidade iha sub distrito no suku ida-idak ne’ebe mak dok husi centro capital Distrito Bobonaro. Tamba, ferik, katus no alezado mak sub distrito sira dificil atu hakat to’o idificio conservatorio.
 Ema  Timor oan mak hela iha nasaun  estrangeiros hela konsidera laos sidadaun Timor  Leste, tamba ne’e sira mai hela iha durante tinan lima ba leten atu hetan bilete da identidade, tenque trata uluk dokumentos atu sai direitu ba sidadaun Timor Leste liu husi sefi suku,  policia imigrasaun no liu tuir teste lingua oficial portuqueza ho  tetum.
Conservador ne’e hatete, nia sente duvidas quando sefi suku fo  deklarasaun  ba ema ne’ebe mak la kuinese didiak ninia identidade hodi haruka ba konsevatorio atu hasai bilete da identidade, maibe tenque responsabliza hamutuk kuando hasoru failansu. Tamba, sefi suku mak besik povu no kuinese diak ninia ema iha suku laran.               
Sefi Suku Holsa, Sub Distrito Maliana Distrito Bobonaro, Antonio Santa Cruz hatete, conser vatorio registo civil Distrito Bobonaro fo ona perioridade ba sira  nain 50. Tamba, liu husi sefi suku sai ezemplo ba komunidade iha ida-idak nia suku hodi uza kartaun bileti de identidade hanesan dokumentos legal.          
Duarte Nunes, Sefi Suku  Opa Sub Distrito Lolotoe hatete, iha ninia suku komunidade barak mak kaben ho ema estrangeiros durante tinan barak nia laran. Komunidade sira ne’e maioria  la hatene hakerek no le’e. tamba ne’e sira susar atu tuir teste lingua official rua mak kontirtusaun konsagara tia ona. 
Jose dos Santos  funsionaris ONG Fundasaun Haburas Moris Maliana hatete, nia sente orgoilho ho serviso governo actual. Tamba, durante tinan barak nia uza kartaun electoral mak tuir lolos uza deit ba elesaun,  sai mos identidade nasional hodi trata fali dokumentos sira seluk mak presiza.
“Hau orgoilho ho esfosu maka’as husi governo agora mak ukun rai ida ne’e. Sira halo mudansa kartaun  electoral ba fali bilete de identidade. Uluk Indonezia kartaun electoral uza deit ba elesaun, depois  elesaun hotu la vale ona, mais Timor Leste nia oin seluk, kartaun electoral ne’e uza ba elesaun, uza mos trata dokumentos sira seluk,”  Jose hatete.   
Gabriela Santos  Silva, Komunidade Holsa Sub Distrito Maliana hatete, nia mos sente orgoilho, tamba Timor Leste  mos uza kartaun bilete identidade. TL hatudu ninia dokumentos legal hanesan nasaun soberania sira seluk. Kartaun electoral tau ninia fatin iha tempo elesaun mak foin hasai ba vota.  jon

Tidak ada komentar:

Posting Komentar